Bạc Hà.

Tên khoa học: Mentha arvensis L.
                       Mentha piperita L.
Họ: Hoa môi (Lamiaceae).

Hình 5A - Bạc hà Mentha arvensis L.
Họ Hoa môi (Lamiaceae)

Đặc điểm và phân bố.

Ta dùng nhiều loài:

- Loài Metha arvensis L. Cây thảo sống lâu năm, cao từ 10 - 17cm, thân vuông mọc đứng hay hơi bò, có khi phân nhánh. Thân màu tía có nhiều lông. Lá mọc đối chéo chữ thập, có cuống, phiến lá hình trứng hay thon dài, rộng 2 - 3cm, dài 3 - 7cm, có lông, đầu nhọn, mép có răng cưa. Các gân bên xếp song song với nhau, họp với gân chính thành những góc nhọn. Đài hoa hình chuông, tràng hoa hình môi, màu tím hay hông nhạt, có khi màu trắng. Hoa mọc vòng ở kẽ lá.

Hình 5B - Bạc hà Mentha piperita.

- Loài Mentha piperita L: Hoa mọc thành bông ở đầu cành, thân và lá ít lông hơn. Tinh dầu Mentha piperita có mùi thơm dịu hơn tinh dầu Mentha arvensis.

Mọc hoang và được trồng ở nhiều nới trong nước ta.

Bộ phận dùng, chế biến, bảo quản.

Dùng toàn bộ phận trên mặt đất.
Một năm thu hoạch ba vụ vào các tháng: 5, 8, 11.
Thu hoạch lúc cây mới ra hoa, cắt lấy phần cây trên mặt đất, bỏ lá sâu úa và rễ còn sót lại, rửa sạch dùng tươi hay phơi trong râm hoặc sấy ở nhiệt độ 30 - 40 độ C tới độ ẩm dưới 12%.
Có thể cất lấy tinh dầu.
Bào quản: Đóng kín để chỗ râm mát, khô ráo.

Thành phần hóa học.

Tinh dầu Bạc hà chiếm tỷ lệ 0.5 - 1.4% (tính theo dược liệu khô). Thành phần chủ yếu trong tinh dầu là menthol, menthon.

Tính vị, tác dụng.

Vị the, mùi thơm, tính mát. Làm ra mồ hôi, tán phong nhiệt, sát trùng.

Công dụng, cách dùng, liều lượng.

Chữa cảm sốt, nhức đầu, ngạt mũi, viêm họng, đau mắt đỏ, ngứa mề đây (dị ứng), kích thích tiêu hóa, đau bụng, đây bụng, đi ngoài. Thường dùng dạng thuốc hãm hoặc xông. Ngày dùng 12 -20g.

Ngoài ra còn dùng dạng Cồn Bạc hà 10%, ngày uốn nhiều lần mõi lần 5 - 10 giọt với nước nóng hoặc xoa ngoài da chống lạnh.

Bài thuốc chữa cảm mạo, nhức đầu: Lá Bạc hà 6g, Kinh giới 6g, Phòng phong 5g, Bạch chỉ 4g, Hành hoa 6g. Nước sôi 150ml, đổ vào hãm 20 phút, uống lúc nóng (đắp chăn cho ra mồ hôi).

Kiêng kỵ.

Người khí hư, huyết táo, không nên dùng.